Επετειακά

Το 2005 επία σε ένα δικοινοτικό πρόγραμμα στην Αμερική, εν θυμούμαι αν σας το ξανάπα.

Την πρώτη μέρα που επίαμεν εσυνάξαν μας ούλλους σε ένα δωμάτιο, τζαι ο υπεύθυνος του προγράμματος ερώτησεν μας: "γιατί νομίζετε ότι η αμερικανική κυβέρνηση σας έφερε δαμέ; γιατί πετάσσει τόσα λεφτά για να κάμει τούτον το πρόγραμμα;" ακουστήκαν τότε διάφορες απαντήσεις για brainwashing κλπ., brainwashing για ποιον πράμαν; κανένας εν έξερεν. Σε τζείνην την πρώτη συνάντηση εν εμίλησα, γιατί εν έξερα, ακόμα τζαι σήμερα εν ξέρω τι ακριβώς επροσπαθούσαν να κάμουν οι Αμερικάνοι, ξέρω μόνον τι εκέρδισα, τι έθελα να πάρω τζαι τι επήρα.

Ήταν η πρώτη φορά που εγνώριζα Τουρκοκύπριους, (κατακρίβειαν η δεύτερη), ας πούμεν η πρώτη που εγνώριζα συνομήλικους μου Τουρκοκύπριους, που εμπορούσα να κάμω παρέαν μαζί τους. Μετά τες πρώτες 2 μέρες που εγνωριζούμασταν, εγυρίζαμεν ποτζεί ποδά στην Washington κλπ. εξεκινήσαμεν το πρώτο μας εργαστήριο για conflict resolution. Την προηγούμενη νύχτα ο Μεχμετ ερώτησεν με αν θα συνεχίσουμεν να είμαστεν φίλοι μετά που τούτον, εφοάτουν, όπως ούλλοι οι Τουρκοκύπριοι νομίζω, ότι τους εμισούσαμεν, ότι εθέλαμεν να τσακωθούμεν μαζίν τους, εν ξέρω. Εκαθησύχασα τον.

Την επομένη το πρωί, το πρόγραμμα εξεκίνησε με τες συστάσεις. εκαθούμασταν σε κύκλο τζαι ένας ένας έπρεπεν να πούμεν το όνομα μας, αν είμαστεν που τη βόρεια ή νότια Κύπρο (ήταν η πρώτη φορά που εχρησιμοποίησα έτσι ορολογίαν, εν θα έθελα να το ξανακάμω), που μεινίσκουμεν, τζαι πόθεν εν οι γονιοί μας. Είπα το χωρκόν που μεινίσκω, τζαι τα χωρκά των γονιών μου, τζαι τα θκυό κατεχόμενα. Παράξενον. Οι πλείστοι είπαν διαφορετικούς τόπους, έναν για το που μεινίσκουν τζαι έναν για το πόθεν ένι. Ήταν η πρώτη φορά που εσυνειδητοποίησα ότι σε τούτον το νησίν εν έσιει μόνον Ελληνοκύπριους πρόσφυγες, αλλά τζαι Τουρκοκύπριους. Ξέρω ότι εν κοντά στο νου, αλλά ποττέ εν το σκέφτηκα, ποττέ. Κάποιοι εφκήκαν τζαι συντοπίτες. Ήταν παράξενο, ήμασταν λλίον μουδιασμένοι ούλλοι μας.

Σε κάποιο μεταγενέστερο στάδιο του εργαστηρίου Ελληνοκύπριοι τζαι Τουρκοκύπριοι εχωριστήκαμεν τζαι έπρεπε να γράψουμε σε καρτέλες τα 15 πιο σημαντικά ιστορικά γεγονότα της Κύπρου που το 1955 μέχρι σήμερα (δηλαδή το 2005). Αφού το εκάμαμεν, εφκήκαμεν που το δωμάτιο τζι οι διοργανώτριες εβάλαν τες καρτέλες στο πάτωμα σε δύο παράλληλες σειρές. Εκαλέσαν μας να μπούμε να περπατήσουμε ανάμεσα στις δύο σειρές τζαι να θκιαβάσουμεν τες καρτέλες της άλλης ομάδας. Δίπλα που την καρτέλα μας 20/7/1974- Turkish Invasion οι Τουρκοκύπριοι είχαν γράψει στη δική τους καρτέλα 20/7/1974- "peace movement". Έχασα την ισορροπία μου για λλίο τζαι τον έλεγχο των ποθκιών μου, εν εκινούνταν να παν παρακάτω τζι ας επροσπαθούσα, έκλεισα τα μμάθκια μου τζαι εξανάνοιξα τα μπας τζαι είδα λάθος. Εν ήταν λάθος. Ούλλοι μας, οι Ε/Κ νομίζω έτσι αντιδράσαμεν. Μετά στη συζήτηση που ακολούθησε εξηγήσαν μας ότι έτσι τους το εδιδάσκαν στο σχολείο, ως ειρηνευτικήν επιχείρηση, εβρίσκαν το αρκετά ειρωνικόν, όπως τζι εγώ.

Την επόμενη τζαι τελευταία μέρα του εργαστηρίου είδαμε ένα ντοκυμαντέρ, δύο κύπριοι ένας Τουρκοκύπριος τζι ένας Ελληνοκύπριος επιάσαν συνεντεύξεις που ανθρώπους της κοινότητας τους που ελαλούσαν τες εμπειρίες τους. Εξεκινούσαν που την περίοδο μετά το 1955-59 τζαι εφτάναν ως την εισβολή. Για πρώτη φορά άκουα το τι ένιωθε ένας Τουρκοκύπριος στην Κύπρο τότε. Εν το εφόρεν ο νους μου. Αν μου ελάλεν κάποιος όταν ήμουν μιτσιά ότι οι Τουρκοκύπριοι εφοούνταν μας, εννά τον έφκαλλα πελλόν. Γιατί να μας φοούνται εννά ελάλεν η μιτσιά Ερυκίνη, εμείς είμαστεν καλοί. Αλλά εφοούνταν. Εφοούνταν την ΕΟΚΑ, την ένωση με την Ελλάδα. Τζαι η εισβολή για τζείνους ήταν μια λύση, μια διέξοδος. Φυσικά μετά είδαν πόσον άσιημη λύση ήταν, τζαι για τζείνους. Μετά στο ντοκυμαντέρ οι μαρτυρίες του πολέμου. Μάνες που εχάσαν τα παιθκιά τους, που είδαν τους αντράες τους να σκοτώνουνται, παιθκιά που εχάσαν τους γονιούς τους. Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι. Έκλαια, δηλαδή εμάχουμουν να συνάξω τα δάκρυα μου να μείνουν μες τα μμάθκια μου να μεν γινώ ρεζίλιν, δίπλα μου η Sergan εν επροσπάθαν καν (η οποία κατά διαβολική σύμπτωση όχι μόνο ζει στο χωρκόν της μάνας μου, αλλά σε τζείνον το πατρικόν σπίτιν της θκειάς μου), εκράτεν τα χαρτομάντιλα τζαι εσκούπιζεν τα μμάθκια της.

Στη συζήτηση που ακολούθησε, όταν ήρτεν η σειρά μου να μιλήσω, εφκήκα που την αίθουσα κλαίγοντας. Έκατσα σε ένα παγκάκι τζαι έκλαψα. Κανένας εν ήρτεν να μου ζητήσει να επιστρέψω. Εξέραν ότι εννά ήταν δύσκολο για ούλλους μας. Μόνον η Μ. ήρτεν δίπλα μου τζαι τζείνη συγκινημένη. Εσυζητούσαμεν έκπληκτες το πόσον έντονα ενιώσαμεν. Πόση θλίψη. Πόσον συναίσθημαν. Που στα αλήθκεια ήβραμεν τόσον συναίσθημαν;

Εμείς εν εζήσαμεν ποττέ την εισβολήν τζαι τα χωρκά μας, τα χωρκά-φαντάσματα, που τες φωτογραφίες τα εξέραμεν τζαι που τζείνες τες ιστορίες της παιδικής τζαι εφηβικής ηλικίας των γονιών μας, που ακούσαμεν ξανά τζαι ξανά τζαι ξανά. Τίποτε εν ένιωθα για τούτον τον τόπον που εν είδα. Πως αγαπάς αλήθκεια μέσα που μιαν φωτογραφίαν;

Ποττέ εν εγίνουμουν ιδιαίτερα συναισθηματική με την εισβολήν, τζαι ποττέ εν έκλαψα έτσι. Εκτός που τζείνην την ημέραν. Εν ο πόνος που μεταδίδεται που γενιά σε γενιά, σαν να γράφτηκεν στο DNA μας η προσφυγιά, εν ξέρω. Εν η θλίψη για την πατρίδαν που μεταφέρεται στες διηγήσεις, στον τρόπον που μας μεγαλώνουν, εν ξέρω. Πάντα θα θθυμούμαι τζείνην τη μέρα. Τη μέρα που εσυνειδητοποίησα το μέγεθος του πόνου που επροκλήθηκεν μιαν μέραν σαν σήμερα στους Κυπραίους, Ελληνό- τζαι Τουρκό-.

ΥΓ: φεύκοντας που την Αμερική έχοντας ζήσει ένα μήνα με Τ/Κ συνομήλικους μου, είχα μιαν ανεξήγητην αισιοδοξίαν ότι η λύση ήταν πράμαν εφικτό. Λλίες μέρες πίσω στην Κύπρο τζαι η αισιοδοξία εγίνην καπνός, όπως το είσιεν προβλέψει ο υπεύθυνος του προγράμματος όταν ελάλεν "Πίσω στην Κύπρον να θυμάστε ότι οι άλλοι εν εζήσαν τούτον που εζήσετε εσείς τζαι εννά σας αντιμετωπίσουν αρνητικά, εννά σκέφτουνται διαφορειτκά που σας. Μεν απογοητευτείτε".