Μπάτσοι, και γουρούνια ΚΑΙ δολοφόνοι

(τις τελευταίες δύο μέρες προσπαθώ να γράψω ένα κέιμενο, αλλά δεν ξέρω τι να πω ....)



Το 1971 ένας ψυχολόγος ο Philip Zimbardo, έκανε ένα καθ’ όλα ανήθικο πείραμα, στο οποίο μια ομάδα ανθρώπων έπρεπε να ζήσει σε μια εικονική φυλακή, οι μισοί ως φυλακισμένοι και οι άλλοι μισοί ως δεσμοφύλακες (μια εξαιρετική γερμανική ταινία βασίστηκε σε αυτό, Das experiment, ψάξτε την). Το πείραμα βέβαια ήταν ανήθικο μέχρι αηδίας και οδήγησε σε ακραίες καταστάσεις, αλλά αποτελεί ένδειξη του τι μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος όταν του δοθεί ένας ρόλος εξουσίας, όπως και το πώς αντιδρούν οι άνθρωποι στο ρόλο του εξουσιαζόμενου. Κατά τη διάρκεια του πειράματος τόσο οι δεσμοφύλακες, όσο και οι φυλακισμένοι προσαρμόστηκαν πλήρως στους ρόλους τους ξεπερνώντας μάλιστα κάθε προβλεπόμενο όριο. Τα άτομα στην ομάδα των δεσμοφυλάκων δεν είχαν λάβει καμία εκπαίδευση ή οδηγία πέραν του ότι έπρεπε να τηρούν την τάξη. Μόνοι τους αποφάσισαν κανόνες και τρόπους επιβολής ποινής. Οι δεσμοφύλακες ήταν ιδιαίτερα σκληροί και αρκετοί είχαν αναπτύξει σαδιστικές τάσεις βασανίζοντας και εξευτελίζοντας τους φυλακισμένους. Κανένας δεσμοφύλακας δεν έλειψε ποτέ από το πόστο του και κανείς δεν παραπονέθηκε για το ρόλο που του ανατέθηκε, κάποιοι μάλιστα προσφέρθηκαν να δουλέψουν έξτρα ώρες. Όσοι συμμετείχαν, εν τω μεταξύ, ήταν συνηθισμένοι άνθρωποι, φοιτητές πανεπιστημίου. Κι όμως, όταν τους δόθηκε η εξουσία αρκετοί την καταχράστηκαν, έγιναν βίαιοι και σαδιστές. Μπήκαν στο ρόλο του εξουσιαστή.

Εθυμήθηκα ιστορίες του πρώτου εξαμήνου σίγουρα όχι για να δικαιολογήσω καταστάσεις (μια εν ψυχρώ δολοφονία εν δικαιολογείται), αλλά για να πω ότι έννεν μια μεμονωμένη περίπτωση, έννεν ένας προβληματικός/άρρωστος άνθρωπος. Πιστεύκω ότι για κάποιον που φορτώνεται εξουσίαν τζαι βρίσκεται σε μιαν τόσον έντονη κατάσταση εν πολλά πολλά εύκολο να ξεφύγει, τζαι το να πατήσει την σκανδάλη έννεν τίποτε δύσκολο, μια απλή κίνηση. Αυτοί οι τύποι χρειάζονται μεγάλες αντοχές για να μην καταχραστούν τη δύναμη που τους δίνεται, ειδικά όταν μια ομάδα ατόμων στέκεται απέναντι και βρίζει εσένα, τη μάνα σου, την οικογένειά σου. Γι’ αυτό και όχι, δεν δίνεις όπλο στο οποιοδήποτε, ούτε στέλνεις τον οποιοδήποτε να μπει σε αυτή την κατάσταση. Είναι εγκληματικό. Τούτοι οι άνθρωποι πρέπει να συγκρατήσουν το όποιο συναίσθημα τζαι να μεν εκμεταλλευτούν την εξουσία που έχουν που ίσως ναν τζαι ανθρώπινη φύση. Εν τόσο δύσκολο που ακριβώς εν αναγκαίο να βεβαιώνεις ότι τούτοι εν θα ξεφύγουν. Τι κάμνει το κράτος για να το αποφύγει; Ξέρει ποιον στέλνει στους δρόμους με ένα όπλο;

Τζαι εν χρειάζεται να πεθάνει ένα παιδί για να αναρωτηθεί κανένας. Πόσες φορές είδαμε μπάτσους να βάλλουν φοιτητές ή αλλοδαπούς χαμέ τζαι να τους σαπίζουν; Τούτον έννεν κατάχρηση εξουσίας; Πρέπει να γίνουν ακραίες καταστάσεις για να ξηλωθεί ένας μπάτσος; Ποια η τιμωρία όλων εκείνων των μπάτσων που χρησιμοποιούν την εξουσία τους εξευτελίζοντας ή χτυπώντας κόσμο καθημερινά; Κι αν δεν υπήρχαν μάρτυρες θα πάθαινε τίποτε ο μπάτσος; Όχι βέβαια. Ναι, έχουν παιδιά και οικογένεια και, ναι, είμαι σίγουρη είναι απλοί άνθρωποι όπως όλοι μας και κανείς μας δεν ξέρει πως είναι να είσαι στη θέση του. Ίσως κι εμείς να ξεφεύγαμε. Αλλά δεν έχει κάποιος την ευθύνη για να αποφευχθεί κάτι τέτοιο;


Για τα όσα γίνονται δεν έχω τι να πω. Οργή, τόση οργή. Ασυγκράτητη οργή. Ένας θάνατος ήταν η αφορμή για ένα ηφαίστειο να εκραγεί. Δεν είναι απλά οι αναρχικοί, ούτε οι αντιεξουσιαστές, δεν είναι μόνο οι κουκουλοφόροι και οι γνωστοί άγνωστοι. Είναι οι γνωστοί γνωστοί που ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΟΥΝ άλλο. Δεν πιστεύω στη βία, αλλά καταλαβαίνω απόλυτα την οργή, το ξέσπασμα. Ελπίζω μόνο όλη αυτή η τεράστια καταστροφή να μην γίνεται μάταια και να οδηγήσει τουλάχιστον σε ουσιαστικές αλλαγές, γιατί είναι κρίμα, πολύ κρίμα.

ΥΓ: άκουσα πολλές συζητήσεις και όλες τις απόψεις τις ψιλοκατανοώ εκτός από δύο: το "δεν θα κάνουμε Χριστούγεννα φέτος" και το "πως τα ξένα ΜΜΕ παρουσιάζουν την κατάσταση στην Ελλάδα". ΧΕΣΤΗΚΑΜΕ και για τα δύο. Μου φαίνεται αδιανόητο κάποιος να κάθεται να σκέφτεται πως θα το πάρουν οι ξένοι ή που δε θα κάνει Χριστούγεννα όταν γίνεται της πουτάνας σε όλη τη χώρα.